در موقعیت‌های اورژانسی چطور به فرد مصدوم کمک کنیم؟
تصور کنید در خیابان در حال رانندگی هستید یا به‌طور اتفاقی در پارک یا محل کار، با یک فرد آسیب‌دیده مواجه می‌شوید. در این لحظه، ثانیه‌ها ارزش حیاتی پیدا می‌کنند. دانستن اینکه دقیقاً چه کاری باید انجام دهید، نه‌تنها می‌تواند جان فرد مقابل را نجات دهد، بلکه شما را از تبدیل شدن به یک تماشاگر بی‌اثر به یک ناجی مؤثر ارتقاء می‌دهد.
وقتی با یک مصدوم روبه‌رو می‌شوید، مغزتان ممکن است بین حالت ترس، بلاتکلیفی یا احساس مسئولیت در نوسان باشد. این مقاله، توسط دکتر ابوالفضل حکیم پور طراحی شده تا در همین موقعیت‌های حساس، گام‌به‌گام به شما یاد بدهد چطور از اشتباهات رایج جلوگیری کنید و با اقدامات مؤثر و حساب‌شده، نقش مؤثری در سلامت یا حتی نجات جان یک انسان داشته باشید. در ادامه، مراحل را دقیق، کاربردی و مطابق با اصول پزشکی و فوریت‌های اورژانسی برایتان توضیح می‌دهم تا از این پس، در هر موقعیتی آمادگی کامل داشته باشید.
درخواست بوتاکس
فیلد های "*" اجباری هستند
1. ابتدا ایمنی خود را بررسی کنید؛ ناجی نباید قربانی شود
اولین کاری که باید انجام دهید، حتی پیش از نزدیک‌شدن به مصدوم، بررسی دقیق و سریع محیط اطراف است. این یک اصل کلیدی در پزشکی اورژانس است: قبل از نجات دیگران، باید مطمئن شوی که خودت در خطر نیستی.
ممکن است با خودتان فکر کنید که وقت برای این کار ندارید، اما واقعیت این است که هرگونه بی‌احتیاطی شما می‌تواند وضعیت را بدتر کند. برای مثال، اگر در تصادف رانندگی خودرو دچار نشت بنزین شده، یا اگر در یک ساختمان دچار آتش‌سوزی هستید، نزدیک‌شدن بدون توجه می‌تواند شما را هم دچار حادثه کند. یا در مواردی مانند برق‌گرفتگی، ورود ناگهانی به محیط بدون قطع منبع برق، ممکن است به قیمت جان شما تمام شود.
مطالعه بیشتر: تزریق فیلر گونه در سعادت آباد
- به اطراف نگاه کنید: خطرات احتمالی مثل آتش، شیشه شکسته، سیم برق لخت، حیوانات وحشی یا ناپایدار بودن سازه را بررسی کنید
- اگر در جاده هستید، مطمئن شوید که وسایل نقلیه دیگر متوقف شده‌اند یا دید کافی دارند تا با شما برخورد نکنند.
- اگر شرایط خطرناک است، سریعا از سایر افراد هم بخواهید از محل فاصله بگیرند و با اورژانس تماس بگیرند.
این بخش شاید ساده به‌نظر برسد، اما یکی از مهم‌ترین مراحل نجات است. کمک به دیگران در صورتی ارزشمند است که خودت را در معرض آسیب قرار ندهی. یک ناجی هوشمند، قبل از هر حرکتی محیط را امن می‌کند.
2. حفظ خونسردی و ارزیابی سریع وضعیت مصدوم
در مواجهه با صحنه‌ای که فردی آسیب‌دیده یا بیهوش روی زمین افتاده، طبیعی است که قلب‌تان تندتر بزند یا لحظاتی در شوک فرو بروید. اما اگر قرار است به‌درستی کمک کنید، اولین عضوی از بدن که باید کنترلش را در دست بگیرید، ذهن شماست.
چگونه خونسردی خود را حفظ کنیم؟
تنفس عمیق و آهسته، نگاه متمرکز به اطراف و تکرار یک جمله ساده مثل: «من می‌تونم کمک کنم»، می‌تواند ذهن‌تان را از آشفتگی به تصمیم‌گیری ببرد. به خودتان یادآوری کنید که حتی ساده‌ترین اقدامات شما می‌تواند نجات‌بخش باشد.
ارزیابی سریع مصدوم چیست؟
بدون تماس مستقیم، از فاصله‌ای ایمن این موارد را بررسی کنید:
- آیا فرد حرکت می‌کند؟
- آیا هوشیار است یا چشمانش بسته‌اند؟
- آیا تنفس دارد؟ صدای خرخر، خس‌خس یا قطع کامل صدا چطور؟
- آیا خونریزی واضحی دیده می‌شود؟
اگر در این مرحله متوجه شدید که فرد واکنش نمی‌دهد یا تنفس غیرعادی دارد، بلافاصله برای مرحله بعد یعنی تماس با اورژانس آماده شوید. این ارزیابی تنها چند ثانیه زمان می‌برد، اما دقیق بودن آن می‌تواند مسیر کل اقدامات بعدی را مشخص کند. یادتان باشد: هر تصمیم در این مرحله باید حساب‌شده باشد، نه عجولانه.
3. تماس با اورژانس (۱۱۵) و اعلام دقیق وضعیت
بعد از ارزیابی اولیه، مهم‌ترین اقدام، برقراری سریع ارتباط با تیم‌های اورژانس است. تماس با اورژانس به‌موقع می‌تواند جان مصدوم را نجات دهد، زیرا نیروهای متخصص با تجهیزات و تجربه لازم، سریع‌تر به محل حادثه می‌رسند و اقدامات درمانی حیاتی را آغاز می‌کنند.
نکات مهم هنگام تماس با اورژانس
- آرامش خود را حفظ کنید: واضح و شمرده صحبت کنید تا اپراتور بتواند شما را به‌خوبی درک کند.
- محل دقیق حادثه را بگویید: نام خیابان، کوچه، پلاک یا هر نشانه قابل شناسایی را به‌دقت بیان کنید.
- نوع حادثه را توضیح دهید: تصادف رانندگی، سقوط، برق‌گرفتگی، سوختگی، یا دیگر نوع آسی
- تعداد مصدومان را اعلام کنید: اگر چند نفر آسیب دیده‌اند، به طور دقیق تعداد را بگویید.
- وضعیت ظاهری مصدومان: آیا کسی هوشیار است؟ آیا خونریزی شدید دارد؟ تنفس طبیعی است یا خیر؟
- خطرات محیطی را ذکر کنید: آتش، دود، برق یا سایر تهدیدات احتمالی را اعلام کنید.
- منتظر دستورالعمل بمانید: اپراتور ممکن است به شما راهنمایی‌های ضروری بدهد تا قبل از رسیدن نیروهای امدادی چه اقداماتی انجام دهید.
4. بررسی سطح هوشیاری و تنفس مصدوم
یکی از حیاتی‌ترین مراحل کمک اولیه، ارزیابی دقیق وضعیت هوشیاری و تنفس فرد مصدوم است. این کار به شما کمک می‌کند تشخیص دهید آیا مصدوم به مراقبت‌های فوری نیاز دارد یا خیر و اگر نیاز است، چه نوع اقداماتی باید انجام شود.
چگونه سطح هوشیاری را بررسی کنیم؟
به آرامی و با صدای بلند نام مصدوم را صدا بزنید یا با او صحبت کنید: «حالت خوبه؟ می‌شنوی منو؟»
شانه‌های او را به آرامی تکان دهید، اما مراقب باشید آسیب بیشتری وارد نشود.
اگر واکنشی نداشت، می‌تواند نشانه بیهوشی یا حالتی خطرناک‌تر باشد.
مطالعه مقاله پیشنهادی: زشت ترین فرم صورت چیست؟
سر و گوش خود را نزدیک به بینی و دهان مصدوم ببرید و سعی کنید صدای نفس کشیدن، حرکت قفسه سینه و جریان هوای خروجی را حس کنید.
به مدت حداقل ۱۰ ثانیه تنفس را چک کنید.
اگر تنفس قطع شده یا نامنظم است، باید فوراً آماده انجام احیای قلبی-ریوی (CPR) باشید.
اهمیت اقدام به موقع
قطع تنفس می‌تواند در چند دقیقه به آسیب مغزی غیرقابل بازگشت منجر شود. پس اگر مصدوم نفس نمی‌کشد، باید بدون درنگ شروع به انجام احیای قلبی ریوی کنید و این کار را تا رسیدن اورژانس ادامه دهید.
درخواست بوتاکس
فیلد های "*" اجباری هستند
کنترل خونریزی شدید به‌صورت اصولی
خونریزی شدید یکی از رایج‌ترین و در عین حال خطرناک‌ترین علائم مصدومان است که اگر به موقع و درست کنترل نشود، می‌تواند منجر به شوک، کاهش فشار خون و حتی مرگ شود. بنابراین، مهارت کنترل خونریزی از واجبات کمکهای اولیه است.
چگونه خونریزی را کنترل کنیم؟
- استفاده از دستمال یا پارچه تمیز: روی محل خونریزی را با پارچه‌ای تمیز یا گاز استریل فشار دهید. فشار مستقیم و مستمر می‌تواند جریان خون را متوقف یا کاهش دهد.
- بالا نگه داشتن عضو آسیب‌دیده: اگر ممکن است، عضو دچار خونریزی را بالاتر از سطح قلب نگه دارید تا فشار خون در آن منطقه کاهش یابد.
- اجتناب از برداشتن پارچه‌های قبلی: اگر پارچه‌ای روی زخم گذاشته‌اید و خون از زیر آن عبور کرد، پارچه قبلی را برندارید؛ فقط روی آن پارچه جدیدی بگذارید و فشار بیشتری وارد کنید.
- استفاده از دستکش در صورت امکان: برای جلوگیری از انتقال بیماری‌ها و حفظ بهداشت، از دستکش یک‌بار مصرف استفاده کنید.
- اگر خونریزی شدید و غیرقابل کنترل بود: با فشار مداوم و تماس مکرر با اورژانس، تلاش خود را ادامه دهید و از انجام اقدامات خطرناک یا ناآشنا پرهیز کنید.
نکته حیاتی: خونریزی‌های سر و گردن و همچنین خونریزی از شریان‌ها (خون قرمز روشن و با فشار بیرون می‌زند) بسیار اورژانسی هستند و نیاز به توجه فوری دارند.
بی‌حرکت نگه داشتن مصدوم مگر در شرایط اضطراری
یکی از مهم‌ترین نکات در برخورد با مصدوم، عدم جابجایی غیرضروری فرد است. جابجا کردن مصدوم به‌خصوص زمانی که احتمال آسیب به ستون فقرات، گردن یا کمر وجود دارد، می‌تواند باعث تشدید آسیب و عوارض شدید شود.
چرا جابجایی بدون مهارت خطرناک است؟
ستون فقرات و نخاع حساس‌ترین قسمت‌های بدن هستند. حتی یک حرکت ناگهانی یا اشتباه ممکن است منجر به فلج دائم یا آسیب‌های جبران‌ناپذیر شود. بنابراین، اگر مصدوم در حالت بی‌حرکت است و خطر فوری جان او را تهدید نمی‌کند، بهتر است جابجا نشود.
مطالعه مقاله پیشنهادی: تزریق فیلر چانه در سعادت آباد
مواردی که باید را در آن مصدوم را جابجا کرد
- خطر آتش‌سوزی یا انفجار در محل حادثه: در این شرایط نجات فوری مصدوم در اولویت است.
- خطر غرق‌شدگی یا غبار شدید: اگر شرایط محیطی سلامت مصدوم را تهدید می‌کند.
- نیاز به انجام احیای قلبی ریوی (CPR): در برخی مواقع برای شروع سریع احیا ممکن است نیاز به جابجایی باشد.
چگونه جابجا کنیم اگر مجبور شدیم؟
- جابجایی باید با احتیاط کامل و تا حد امکان با کمک دیگران انجام شود.
- سر، گردن و ستون فقرات باید به‌صورت هم‌راستا و ثابت نگه داشته شوند.
- از حرکت ناگهانی و پیچاندن تنه مصدوم جداً خودداری کنید.
مراقبت از مصدوم تا رسیدن نیروهای امدادی
پس از انجام اقدامات اولیه و ارزیابی وضعیت، نقش شما به‌عنوان کمک‌کننده هنوز تمام نشده است. مراقبت و حضور مؤثر تا رسیدن نیروهای تخصصی اورژانس، می‌تواند به بهبود وضعیت مصدوم کمک زیادی کند.
مطالعه مقاله پیشنهادی: تزریق فیلر چانه در اسلامشهر
نکات مهم مراقبت تا رسیدن اورژانس
- ایجاد آرامش و اطمینان: با صحبت کردن آرام و دلگرم‌کننده، به مصدوم اطمینان دهید که کمک در راه است و تنها نیست. حتی اگر هوشیار نیست، حضور شما می‌تواند تأثیر مثبت داشته باشد.
- حفظ دمای بدن: اگر هوا سرد است، با استفاده از پتو یا لباس اضافه، از افت دمای بدن مصدوم جلوگیری کنید. برعکس، اگر هوا بسیار گرم است، مراقب گرمازدگی باشید.
- عدم دادن غذا یا نوشیدنی: حتی اگر مصدوم درخواست کرد، به هیچ‌وجه خوراکی یا مایعات به او ندهید، زیرا ممکن است باعث خفگی یا مشکلات بیشتر شود.
- نظارت بر وضعیت تنفس و هوشیاری: به طور مداوم وضعیت تنفس، رنگ پوست و پاسخ‌های مصدوم را بررسی کنید و در صورت تغییر، بلافاصله اورژانس را مطلع کنید.
- جلوگیری از حرکت مصدوم: حتی اگر حالش بهتر شد، توصیه می‌شود فرد را بی‌حرکت نگه دارید تا نیروهای تخصصی برسند.
ثبت وقایع و علائم برای ارائه به اورژانس
یکی از اقداماتی که معمولاً نادیده گرفته می‌شود، یادداشت‌برداری دقیق از شرایط مصدوم و وقایع اطراف است. این اطلاعات می‌تواند برای تیم اورژانس و پزشکان حیاتی باشد تا بهترین درمان را شروع کنند.
چه نکاتی را ثبت کنیم؟
- زمان دقیق حادثه: ساعت و دقیقه‌ای که حادثه اتفاق افتاده یا شما با مصدوم مواجه شده‌اید.
- نوع حادثه: شرح کوتاهی از آنچه رخ داده، مثل تصادف رانندگی، سقوط یا ضربه مستقیم.
- علائم ظاهری: رنگ پوست (پریدگی، کبودی)، تنفس (منظم، نامنظم، قطع شده)، سطح هوشیاری و هر واکنش یا علامت غیرمعمول.
- اقدامات انجام شده: مثلاً فشار دادن روی زخم، احیای قلبی ریوی، جابجایی یا سایر کمک‌ها.
- تغییرات وضعیت: هر تغییری که در وضعیت مصدوم دیده‌اید، مثل بهتر شدن یا بدتر شدن علائم.
اهمیت این ثبت اطلاعات
با دادن این اطلاعات دقیق به تیم اورژانس، روند درمانی تسریع می‌شود و احتمال خطا کاهش می‌یابد. همچنین اگر شما پس از حادثه مورد سوال قرار بگیرید، این یادداشت‌ها کمک‌کننده خواهند بود.
از این اشتباهات رایج هنگام کمک به مصدوم دوری کنید!
حتی بهترین نیت‌ها هم گاهی می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد اگر اشتباهات رایج در کمک به مصدوم را بدانید و از آن‌ها اجتناب کنید. در این بخش، به مهم‌ترین مواردی که باید از آن‌ها پرهیز کنید اشاره میکنم.
اشتباهات خطرناک
- تکان دادن بی‌مورد سر و گردن: جابجایی‌های ناگهانی می‌تواند باعث آسیب نخاعی و فلج شود.
- دادن غذا یا نوشیدنی: ممکن است باعث خفگی یا بالا آوردن محتویات معده شود، مخصوصاً اگر مصدوم بیهوش یا نیمه‌هوشیار باشد.
- عدم تماس سریع با اورژانس: گاهی افراد به دلیل ترس یا تردید، تماس با اورژانس را به تأخیر می‌اندازند که می‌تواند جان مصدوم را به خطر بیندازد.
- خوددرمانی و استفاده از داروهای خودسرانه: تجویز یا دادن دارو بدون تخصص پزشکی می‌تواند وضعیت را بدتر کند.
- عدم رعایت بهداشت: لمس مستقیم زخم‌ها بدون دستکش می‌تواند باعث عفونت شود.
نکته مهم: اگر در شرایط اورژانسی قرار گرفتید و اطمینان کافی ندارید، بهترین کار این است که فقط اقدامات پایه‌ای که آموزش دیده‌اید را انجام دهید و از کارهای پرخطر پرهیز کنید. مطالعه مقاله پیشنهادی: تزریق ژل لب در سعادت آباد
درخواست بوتاکس
فیلد های "*" اجباری هستند
تو هم می‌توانی ناجی یک زندگی باشی
هر فردی می‌تواند در موقعیت اورژانسی، نقشی حیاتی ایفا کند؛ فقط کافی است بداند چه کارهایی باید انجام دهد و چگونه آرامش خود را حفظ کند. مواجهه با مصدوم ممکن است در ابتدا ترسناک به نظر برسد، اما با دانستن اصول و رعایت نکات ساده اما کلیدی، می‌توانید جان یک انسان را نجات دهید.
اقدامات سریع و درست شما تا رسیدن نیروهای اورژانس، می‌تواند تفاوت بین زندگی و مرگ را رقم بزند. بنابراین یادگیری و آمادگی برای کمکهای اولیه را به یک عادت و مسئولیت اجتماعی تبدیل کنید؛ از شما دعوت میکنم که این دانش را با خانواده، دوستان و همکاران‌تان به اشتراک بگذارید تا همه ما در مقابل حوادث آماده‌تر باشیم و جامعه‌ای ایمن‌تر بسازیم. اگر به مطالب علمی و پزشکی در حوزه زیبایی علاقه دارید، پیشنهاد میکنم اینستاگرام به آدرس DR.A.HAKIMPOUR و بلاگ دکتر حکیم پور را از دست ندهید.